‘Wie veel belastingen betaalt, verwacht daar ook iets voor in de plaats. En daar knelt het schoentje’
Sterk opiniestuk van Alexandra D’Archambeau, mijn nummer 5 op de lijst Open VLD voor de Kamer. De Vlaming betaalt veel belastingen en krijgt daar te weinig voor terug.
‘Ondanks grote investeringen slaagt onze overheid er nog altijd te weinig in om haar geld efficiënt te besteden‘, vindt Alexandra D’Archambeau (Open VLD).
Deze week verscheen een nieuwe studie van de OESO. De Belgische middenklasse zou maar liefst 76% van de belastingen voor haar rekening nemen. De laagste inkomens zijn namelijk niet in staat om evenveel bij te dragen en de hoogste inkomens, die kennen de trucjes van de foor om belastingen zoveel als mogelijk te ontwijken. Daarom luidt de OESO de alarmbel.
De middenklasse was vroeger een categorie waartoe iedereen wou behoren. Het stond synoniem voor het mooie leven en ‘huisje, tuintje, kindje’. De natte droom voor de Vlaming met een baksteen in de maag. De kinderen zouden kunnen gaan studeren en dat stemde de mensen hoopvol. Hoop op een betere toekomst.
Op economisch niveau is het hebben van een gezonde middenklasse een interessant gegeven. Middenklassers zijn consumenten, werknemers of ondernemers en goede belastingbetalers. Ze investeren zo mee in het Vlaanderen van morgen.
Wie veel belastingen betaalt, verwacht daar ook iets voor in de plaats. En daar knelt het schoentje.
Vandaag staat deze categorie volgens het rapport van de OESO onder druk. De inkomens van middenklassers stijgen trager, er is meer werkonzekerheid door onder andere digitalisering en automatisering en de sociale mobiliteit daalt. Voor velen wordt het weer meer en meer een droom om te behoren tot de middenklasse. Uit recent onderzoek bleek zelfs dat 6 op de 10 Vlamingen niet zou kunnen sparen. En ondertussen blijven de belastingen, ondanks de taxshift, torenhoog.
En als er één ding duidelijk is geworden de voorbije maanden, de Vlaming is belastingmoe. Neem nu bijvoorbeeld de discussie over het rekeningrijden. Deze maatregel zou elke hardwerkende, al dan niet ondernemende Vlaming treffen. Diezelfde Vlaming die al meer dan de helft van zijn inkomen jaarlijks afgeeft aan de staat. Diezelfde Vlaming die door verhoogde accijnzen op benzine en diesel nu al amper het hoofd boven water houdt. De Vlaming, die ging die extra belasting niet meer ging slikken. Het voorstel werd door minister Ben Weyts dan ook afgevoerd.
Draagvlak
‘Niet voldoende draagvlak‘; luidde het. Ik vraag mij af, sinds wanneer nemen politici beslissingen op basis van voldoende draagvlak. Draagvlak is belangrijk in de politiek, maar pragmatisme ook. Laat dat nu het gene zijn dat heden ontbreekt in het politiek landschap. Onderbouwde visie en blijk van creativiteit door het bedenken van structurele oplossingen. Het feit dat een voorstel zoals rekeningrijden op muren botst heeft volgens mij twee oorzaken. Ten eerste wordt de Vlaming al zo zwaar belast dat elke aankondiging van een nieuwe er een teveel is.
Ten tweede weet de Vlaming ondertussen dat in de politiek, zeker naar aanleiding van de verkiezingen elke politieke moed ontbreekt om een probleem structureel op te lossen, zeker als de oplossing op het eerste zicht niet zo populair lijkt. Ik durf oprecht te zeggen dat heel wat Vlamingen met een gerust hart had willen opdraaien voor het rekeningrijden mocht er een garantie zijn dat daarmee de files zouden worden opgelost, de weginfrastructuur zou verbeterd worden en het openbaar vervoer optimaal zou rijden. Maar daar knelt net het schoentje.
Draagvlak is belangrijk in de politiek, maar pragmatisme ook.
Het is toch niet meer dan normaal dat de Vlaming pas bereid zal zijn meer te betalen voor een product of een dienst indien deze kwaliteitsvol is? Niemand wil half afgewerkte zaken. Waarom zou de verwachting van de Vlaming lager moeten liggen ten aanzien van de overheid dan ten aanzien van een private onderneming? Kwaliteitsvolle diensten leveren evenredig aan wat de Vlaming jaarlijks aan belastingen betaalt, dat moet de ambitie zijn van onze politici.
Neem nu het onderwijs. Na de grote onderwijsstaking van 20 maart laatstleden werd opgeroepen om meer te investeren. Uit cijfers blijkt echter dat wij bijna koploper zijn in Europa voor wat betreft overheidsuitgaven in onderwijs. Nochtans ging de kwaliteit ervan, volgens een recente studie van de KU Leuven, achteruit. Daar kan je nog maar eens uit besluiten dat de overheid ondanks grote investeringen, er maar niet in slaagt zijn gelden efficiënt te besteden. En dat is frustrerend.
Waar voor je geld krijgen
Hetzelfde geldt voor het openbaar vervoer. Het aantal vertragingen zijn niet meer te tellen, tot grote ergernis van de pendelaars. Ook daar staat de grote som geld die jaarlijks van de belastingbetaler naar de NMBS vloeit niet in verhouding met de kwaliteit van de geleverde diensten. Dit verklaart ook het succes van private initiatieven zoals Flixbus, die meestal wél op tijd zijn.
Het lijstje is spijtig genoeg ellenlang
Als je daarbij stilstaat, dan is het toch niet abnormaal dat de Vlaming meer waarde wil voor zijn zuur verdiend geld dat hij (verplicht) afgeeft aan de staat?
Wat het protest tegen het rekeningrijden heeft duidelijk gemaakt, is dat er grenzen zijn aan wat de Vlaming nog wil en kan slikken. Genoeg is genoeg. De belastingdruk moet structureel naar omlaag, en de Vlaming vraagt om een meer efficiënte overheid zodat hij er zeker van is dat zijn belastinggeld goed wordt besteed. Politici die hier geen gele hesjes-taferelen willen, zullen creatiever uit de hoek moeten komen. Met initiatieven die de middenklasse niet recht in de portefeuille raken.
Alexandra D’Archambeau is districtsraadslid in Wilrijk. Voor de verkiezingen van 26 mei staat ze op de vijfde plaats op de Kamerlijst van Open VLD.