Wie maakt van politiek weer een verheven opdracht?
Volgen wij de weg die de wereld is ingeslagen en ondermijnen de sociale media ook hier in Vlaanderen de waarde van een zinvol publiek debat? Is er nog ruimte voor dialoog in plaats van het platvloers behagen van de eigen aanhang?
‘De Verenigde Staten, die de jongste 75 jaar wereldwijd de dominante macht waren, zijn nu zelf onstabiel en in vele opzichten een schurkenstaat‘
Jeffrey Sachs
Donderdag ontvangt Jeffrey Sachs een eredoctoraat aan de Universiteit Antwerpen voor zijn uitzonderlijke bedrage aan de transformatie van de wereld richting duurzame ontwikkeling. De economieprofessor aan Harvard en Columbia University is bekend door zijn bijdrage aan de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (de SDG’s) en zijn standaardwerken The End of Poverty (2005) en The Age of Sustainable Development (2015).
Zijn eerste bezoek aan Antwerpen dateert van 1992, toen hij als gastspreker mee inscheepte op de Antwerp Hanse Cruise, een drijvende handelsmissie naar de landen rond de Baltische Zee. In de jaren 90 adviseerde hij de regeringen van Polen en Rusland bij de overgang van het communisme naar het kapitalisme: het eerste land met meer succes dan het tweede. “Een diepe frustratie… en daarmee een droom zien verzuren“, geeft hij grif toe.
Sindsdien zijn zijn analyses over overheidsbeleid en in het bijzonder dat van zijn vaderland, de Verenigde Staten, steeds scherper en bijtender geworden. In The Price of Civilization: Reawakening American Virtue and Prosperity (2011) stelt hij de ‘corporatocracy’, de excessieve dominantie van machtige belangengroepen, aan de kaak, meer bepaald het militair-industrieel complex, Wall Street, Big Oil en de gezondheidsindustrie.
Wellicht verdient vandaag ook de technologiesector een plaatsje in deze opsomming. Vandaag is het oordeel over zijn vaderland nog harder: “De Verenigde Staten, die de jongste 75 jaar wereldwijd de dominante macht waren, zijn nu zelf onstabiel en in vele opzichten een schurkenstaat, a rogue nation.”
Gewetensonderzoek
Het stedelijk beleid wordt niet gediend door halfslachtige insinuaties, evenmin door calimeroachtig klagen van een burgemeester bij elke kritiek op zijn beleid
Dat statement is misschien over the top, maar de recente onthullingen over hoe de sociale media werden ingezet én gemanipuleerd tijdens de laatste presidentsverkiezingen in de VS vereisen een grondig gewetensonderzoek.
The Economist omschreef de politieke boodschap van Trump als “believe your own prejudices” (geloof je eigen vooroordelen). Populisme in het kwadraat dankzij het gebruik van sociale media. Het debat over ideeën en idealen verdampt in een moddergevecht van persoonlijke aanvallen en verdachtmakingen. Vermits de hogepriesters van het populisme weinig oplossingen bieden, wordt de aandacht al te graag afgeleid naar de binnenlandse, maar liever nog buitenlandse vijand om eigen falen te verdoezelen. Weze het Trump, Poetin of May, zij zijn allen gediend met het uitvergroten van conflicten.
Het debat over beleidskeuzes moet in ere hersteld worden. Ook in België en Vlaanderen. Debat moet de voedingsbodem voor dialoog zijn. De tegenpartij overtuigen of met haar overeenstemming nastreven, eerder dan zijn eigen achterban naar de mond te praten. Dat verwachten we van politici die echt het algemeen belang nastreven.
Minder armoede
Facebook, Instagram en zelfs WhatsApp zijn te enge en vluchtige media.
Laten we hopen dat de Amerikaanse toestand niet overwaait naar onze regio’s en steden. Daarom is het mijn innige wens dat de volgende verkiezingen, de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen op kop, het huidige niveau overstijgen: het stedelijk beleid wordt niet gediend door halfslachtige insinuaties, evenmin door calimeroachtig klagen van een burgemeester bij elke kritiek op zijn beleid. Want een verkiezingscampagne voeren door zijn eigen gelijk (en andermans ongelijk) via sociale media te willen halen, zal zin en waarde van de democratie stevig onderuithalen.
Hoe zorgen voor meer welvaart en minder armoede in stad en staat? Hoe iedereen toegang verschaffen tot het juiste onderwijstraject? Hoe de ruimte zinvol een invulling geven? Hoe in een open wereld culturen en religies hun juiste plaats geven? Daar gaat het over. En natuurlijk ook over een inperking van de lobbying van belangengroepen, projectontwikkelaars inbegrepen.
Facebook, Instagram en zelfs WhatsApp zijn te enge en vluchtige media. Laten we tijd nemen voor debat en dialoog om van politiek weer een verheven opdracht te maken. Dat zowel burgers als politici hiervoor de nodige tijd en aandacht nemen, is de boodschap in het belang van iedereen.