Kunst en Politiek
Enkele reflecties over kunst en politiek, uitgesproken tijdens de receptie van de tentoonstelling “You are here now anyway” op 16/10/2022.
Velen, zeker nu in dit tijdvak geteisterd door crisissen zullen kunst allerminst in verband kunnen brengen met politiek.
Hoogstens misschien met kunst en vliegwerk. Maar misschien zit daar wel een kern van waarheid in.
De ijzeren kanselier van Duitsland Bismarck zei ooit dat politiek geen wetenschap was, zoals veel heren professoren zich verbeelden, maar een kunst. Volgens Bismarck was politiek de kunst van het mogelijke.
Anderen waren minder mild. Volgens Voltaire was politiek eerder de kunst van het liegen.
Persoonlijk heb ik als ondernemer in de politiek de afgelopen jaren gezien hoe de politiek continu de werkelijkheid probeert bij te benen.
Ze slaagt er zelden in die werkelijkheid snel en grondig genoeg te beïnvloeden.
Om ze bij te sturen in plaats van achter de feiten te hollen.
In die zin is de uitspraak dat politiek de kunst is van het haalbare wel terecht. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het eerder de kunst is om het gewenste met het mogelijke te verzoenen.
Zeker vandaag. De ene crisis volgt de andere op. Eerst was er het klimaat, dan volgde er een virus uit China. Nadien begonnen de energieprijzen te stijgen, om na de invasie van de Russen in Oekraïne door het dak te schieten. Daardoor zijn we nu terecht gekomen in de uiterst onaangename combinatie van economische terugval en stijgende inflatie.
Wijlen Jacques Chirac sprak tijdens zijn presidentschap de wijze woorden: “Politiek is niet alleen de kunst van wat mogelijk is. Er zijn tijden dat het de kunst wordt om mogelijk te maken wat nodig is.”
Het meningsverschil over wat er precies nu nodig is houdt natuurlijk nooit op. Dat is de kern van het politieke debat. Mijn mening als liberaal is dat we heel veel tijd steken in dat debat. Meestal zelfs in het verkeerde debat. En dat we daardoor te weinig tijd en energie investeren in de uitvoering. Dat leidt tot hoog oplopende discussies op sociale media, maar vooral tot een continue teleurstelling.Veel blabla, en te weinig boemboem, zoals een groene politica ooit zei.
Zo bekeken slaagt de kunstenaar er véél beter in om de realiteit te vatten en de gewenste realiteit gestalte te geven. Het is zijn of haar realiteit, en de kijker moet het ermee doen. Ik moet ook toegeven dat de persoonlijke voldoening gemiddeld veel groter is bij het maken van kunst dan bij het maken van wetten. En zeker bij het stemmen van die wetten. Maar dat terzijde.
Onderschat de macht van de kunstenaar ook niet. Kunst is essentieel voor onze beeldvorming van de realiteit. Daarom is kunst soms zo belangrijk voor de politiek. Zeker in foute, totalitaire regimes moet kunst de machthebbers dienen.
Of dient ze net om die gewenste realiteit in vraag te stellen. Als bewaker van de macht. Denk aan het dramatische werk Guernica van Picasso. Kijk naar hoe de Chinezen omgingen met de dissidente kunstenaar Ai Weiwei. De impact van de kunstenaar is soms veel groter dan de reële macht van de politicus.
De tentoonstelling You Are Here Now Anyway met werk van Christian Leysen, Etienne Van Camp en Josefien Vandermeulen, Liesbet Vanginderdeuren loopt tot zondag 6 november 2022 in Galerij Rivierenhof aan het Kasteel Rivierenhof in Deurne. Open van dinsdag tot zondag van 10u tot 18u (oktober) en 17u (november).
Meer info: www.viervanberchem.be