“Iedereen zal zijn energieverbruik met 15 à 20 procent moeten aanpassen”

(interview Het Nieuwsblad – 25 augustus 2022)

Christian Leysen (Open VLD) is vaak het buitenbeentje in de Kamercommissie Energie, maar hij is er wel de voorzitter van. Als enige
captain of industry in het parlement kent de havenondernemer ook als geen ander het effect van de torenhoge energieprijzen op onze zware industrie. Maar nog meer steunmaatregelen vindt Leysen niet nodig. “Hoe meer subsidies, hoe langer de onevenwichtige prijzen zullen blijven.”

Als het van de oppositiepartijen afhing, had voorzitter Christian Leysen de Kamercommissie Energie deze week al moeten bijeenroepen. Want nog dringender dan de onderhandelingen met Engie, waar ze volgende week al vervroegd over vergaderen, zijn volgens hen de ongeziene energieprijzen en de vele “moeilijke winters” die de premier aankondigt. “Maar de regering zit volgende week bijeen”, zegt Leysen. “Ik zie niet in wat een voorafgaande commissievergadering met grote verklaringen daar nog zou aan toevoegen. Voor haar winterplan heeft de regering bovendien al de basis gelegd in juli.”

Nadat de gasprijzen maandag naar nieuwe recordhoogtes schoten, hoeven er voor u geen extra maatregelen te komen?

Christian Leysen: “De premier heeft voor een wake-upcall gezorgd: deze crisis zal niet zomaar verdwijnen. Er moet wel nog een
vervolg komen op het winterplan.”

Bent u voorstander van extra steun voor de bedrijven die “zwarte sneeuw” zien?

“Zij die essentiële producten maken waar veel energie voor nodig is en die hun factuur dus exponentieel zagen stijgen, stellen terecht die vraag, maar voor het overige roep ik op om veel selectiever te worden in de overheidssteun. De prijzen zullen ooit weer naar beneden gaan. Hoe meer we de vraag stimuleren met subsidies, hoe langer het duurt voor er weer een evenwicht komt. De overheid kan niet alles oplossen. Bedrijven en burgers zullen een deel van de rekening moeten betalen. Dat zal pijn doen, maar het is ook aan hen om daarmee om te gaan en oplossingen te vinden.”

Zij die hun facturen nauwelijks of niet meer kunnen betalen, zullen u graag zien komen.

“Niet iedereen is even zwaar getroffen. Eigenaars van zonnepanelen en warmtepompen voelen nu een groot verschil. Veel bedrijven die tijdig geïnvesteerd hebben in energiezuinig opereren, boeken nu betere resultaten. Vandaar dat we geen algemene maatregelen meer mogen nemen. De staatskas kampt met een groot tekort en de subsidies die we uitreiken belanden allemaal bij de energieproducenten. Bedrijven die de afgelopen jaren geïnvesteerd hebben in isolatie of hernieuwbare energie, vaak met overheidssubsidies, moeten we niet nog eens steunen. Maar ook zij die nagelaten hebben om die transitie te maken, kunnen we daar toch niet voor belonen?”

Wat stelt u dan wel voor?

“Onze economie is dooreengeschud door grote externe schokken. Vraag en aanbod van energie zijn uit balans. We hebben daar weinig controle op. Maar naast de verlenging van de kerncentrales, kunnen we de vraag wel bijsturen. Er zit nog rek op onze consumptie van gas en elektriciteit. Iedereen zal die met 15 à 20 procent moeten verminderen.”

Hoe moeten we dat doen?

“Ik ben nog van de generatie van de Autoloze Zondagen. Dat soort initiatieven zijn ook belangrijk als signaal en zorgen voor een neerwaartse druk op de prijzen. De regering moet haar bewustmakingscampagne van het voorjaar nog eens krachtig herhalen. In mijn onmiddellijke omgeving vraag ik me bijvoorbeeld af waarom reclameborden ’s nachts verlicht worden of waarom in kantoren overdag alle lichten branden. In openbare gebouwen wordt er vaak ook te veel gestookt of kunnen we de airco een pak minder zetten.”

Wilt u die maatregelen verplichten?

“Bedrijven zouden verplicht kunnen worden om een plan op te stellen hoe ze hun energieverbruik zullen verminderen. Maar sowieso krijgt wie die inspanningen niet doet, een zwaardere factuur in de bus. En voor mij mag die ook het recht op elke steunmaatregel verliezen.”

Premier De Croo en minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) zetten dezer dagen vooral in op een Europees prijsplafond.
Gelooft u daarin?

“De EU kan veel beter. Eerder dan snel wat miljarden te willen schenken die ze niet heeft, om de hoge prijzen af te toppen, kan de EU beter op de lange termijn werken aan een krachtenbundeling om dat te doen, zodat we betere onderhandelingen kunnen voeren met
de energieproducenten.”