Sociale partners moeten ook bijsturen na de Corona-crisis

Interventie in de kamercommissie Financiën – 21/4/2020 (referentietekst)

Meneer de minister,
Collega’s,

Als ondernemer denk ik niet alleen aan vandaag of morgen, maar ook aan overmorgen.

We beginnen stelselmatig meer grip te krijgen op de Corona-epidemie. Voor de eerste keer sinds 18 maart, zijn er op één dag minder dan 200 mensen opgenomen in onze ziekenhuizen. Dat toont aan dat de huidige aanpak van de crisis haar vruchten afwerpt, hoewel de strijd uiteraard nog lang niet gestreden is.

In het begin van deze moeilijke periode hebben we zeer snel en doelgericht moeten handelen om de koopkracht van de consumenten en de solvabiliteit van de bedrijven zoveel mogelijk te waarborgen. Uiteraard is onze aanpak voer voor discussie, want het is onmogelijk om maatregelen te nemen die voor iedereen positief uitdraaien. Nu dringt zich echter de vraag op hoe we de financiële put van deze crisis moeten dichten.

Wie geld uitgeeft dat er niet is, heeft enkele opties. Ofwel reken je op meer belastingen, zowel voor deze als voor de volgende generaties. Ofwel laat je simpelweg meer geld bijdrukken, met daarbij het risico van een sterke inflatie als verkapte vermogensbelasting tot gevolg. Ofwel pakken we het pragmatischer aan en zorgen we voor een snel economisch herstel en een krachtige groei – zoals economen prof. Decoster (KULeuven) en prof. Baert (UGent) eerder al stelden.

Maar alle waarschuwingen ten spijt, beginnen er ook steeds luider populistische stemmen te weerklinken die de factuur willen doorschuiven naar de belastingbetaler. Voor sommigen moeten de rijken opdraaien voor de kosten, alsof zij de schuldigen zijn van deze gezondheidscrisis. De corona-pandemie heeft echter één zaak aangetoond: dat het virus uiterst solidair is en iedereen kan treffen, ongaeacht rijkdom of andere sociale maatstaven. Een vermogensbelasting kan worden afgedwongen, maar leidt meestal tot een kapitaalvlucht. Daardoor ondergraaft ze niet alleen de economsiche relance, maar zorgt ze er ook nog eens voor dat de rekeningen vooral op de schouders van de middenklasse terechtkomen.

Er is geen ‘zaligmakende’ overheid

Veel verstandiger is om een doordachte visie uit te werken, waarbij er solidariteit wordt verwacht van iedereen. Wie denkt dat de huidige crisis een kans is om te pleiten voor een almachtige overheid, slaat de bal mis. Of we nu kijken naar de ervaringen en de economische bilans van communistische landen zoals de Sovjet-Unie, het China van Mao of het huidige Venezuela: de voorbeelden van de catastrofes die zo’n aanpak teweeg heeft gebracht zijn legio.

En we moeten zelfs niet eens zo ver gaan kijken. Ook de experimenten in het zuiden van ons land met overheidsholdings zoals Nethys, toonden eerder al aan dat een overheid niet altijd even verantwoordelijk omspringt met de toegezwezen middelen. Al moeten we hier vooral geen communautaire zaak van maken: ook in Vlaanderen werden er veel – té veel – overheidsinstellingen en agenschappen opgericht die onvoldoende toegevoegde waarde creëerden. Bovendien is er met een overheidsbeslag van meer dan 50 procent al genoeg werk aan de winkel, willen we de financiën efficiënter beheren.

Flexibiliteit en wendbaarheid ook in het post-Corona tijdperk

Daarom de volgende boodschap aan de Minister: de exit-strategie die ons land uit het economische slop moet halen, zal ook een herziening van de te omslachtige structuren en procedures en – waar nodig en nuttig – een aangepaste fiscaliteit moeten behelzen. We moeten meer dan ooit ijveren voor een slagkrachtige en efficiënte overheid, die haar burgers en ondernemingen het nodige zuurstof en de nodige ondersteuning kan geven. Want alleen met een gezonde economie komen we dit te boven. Alléén met een gezonde economie zullen we onze welvaart en onze sociale zekerheid kunnen vrijwaren en wapenen voor de toekomst.

Ook de sociale partners, zowel de werkgevers als werknemerssorganisaties moeten hierbij durven bestaande regelgeving en procedures in vraag stellen. Waar flexibiliteit en wendbaarheid mogelijk is tijdens de Corona-crisis, moet dit meegenomen worden voor de post-Corona periode.

Ik dank u.

Christian Leysen
Ondernemer en volksvertegenwoordiger (Open Vld)